ترميم بتن

ترميم بتن

بتن از مصالح كاربردي ساختماني مي‌باشد كه با هزينه مناسبي ساخته شده، داراي دوام و استحكام مناسبي بوده و شكل قالبي را كه در آن ساخته مي‌شود، به خود مي‌گيرد. اغلب اعضاء و اشكال بتني در محل و در موقعيت نهايي خود اجرا و ساخته مي‌شوند. بتن و سازه‌هاي بتني در طول فرآيند بهره‌برداري و ساخت دچار آسيب و تخريب مي‌شوند كه تعمير و مرمت بتن را ايجاب مي‌كند. از جمله عوامل ايجاد تخريب در سازه‌هاي بتني مي‌توان به خوردگي، تأثير اسيدها، كربناتاسيون، سولفاته شدن، واكنش قليايي، مشكلات اجرايي و … اشاره كرد. اغلب كارهاي تعميري كوچك به منظور بهبود و تأمين قابليت پذيرش ظاهر بتن بوده و پس از اتمام آن‌ها بايد هماهنگي و يكنواختي از لحاظ رنگ و طرح ظاهري بين ناحيه مرمت شده و نواحي دست‌ نخورده اطراف مشهود باشد. علاوه بر اين ناحيه مرمت‌شده بايد واجد شرايط زير نيز باشد :

پيوستگي سراسري دائمي با بتن مجاور

نفوذ ناپذيري كافي جهت حفاظت بتن اصلي

عاري بودن از ترك هاي انقباضي و ترك هاي موئي

داشتن مقاومت كافي در مقابل يخبندان و آب شدن متناوب در موارد لزوم

تعمير، جايگزيني يا اصلاح مصالح اجزاء يا اعضاي خراب‌شده، آسيب‌ديده يا معيوب يك سازه است. به عبارت ديگر، تعمير در واقع شيوه‌اي است كه به طولاني‌تر شدن عمر مفيد واقعي سازه و رسيدن به عمر مفيد طراحي آن كمك مي‌كند. در واقع ما در ترميم بتن مي‌خواهيم شرايط را به نحوي فراهم سازيم تا سازه مشخصات خود را در دوره بهره‌برداري حفظ نمايد. مرمت بتن قديمي نيازمند تحليل و تدبير بيشتري است به گونه‌اي كه ناحيه آسيب‌ديده از بقيه نواحي جدا شده و سپس برداشته و جايگزين گردد. بعضي از سدهاي بتني پس از مدتي نيازمند تعويض كامل رويه بتني خود به شيوه بتن پاشي و يا اجراي بتن پيش آكنده مي‌باشند. در كشورهاي زلزله‌خيز مقاوم سازي ساختمان‌هاي قديمي و مرمت آسيب‌هاي ناشي از زمين‌لرزه به كاري عادي تبديل شده است. اين بخش مصالح و شيوه‌هاي اجرايي انواع مختلفي از مرمت بتن را شرح مي‌دهد.

از بين رفتن كاور بتن و نيازمندي به تعمير

از بين رفتن پوشش بتن

مصالح ترميم و تعمير بتن

انتخاب مصالح مناسب با توجه به سازگاري حرارتي با بتن اصلي، دوام مورد نياز، شرايط بهره برداري، طبيعت شيميايي و الكتريكي محيط، خواص انقباضي، ضريب ارتجاعي مصالح و شرايط جادادن و اجراي مصالح مورد نظر، صورت مي گيرد. سيمان پرتلند اغلب انواع سيمان پرتلند در اين مورد قابل استفاده مي باشند. هر چند در جهت اطمينان از سازگاري ناحيه مرمت شده و بتن اصلي، بهتر است كه سيمان مصرفي و سيمان اصلي يكسان باشند. سيمان تيپ ٢ و تيپ ۵ به ترتيب در شرايط متوسط و شديد خورندگي سولفاتي بكار مي روند. سيمان تيپ ٣ با مقاومت كوتاه مدت زياد، براي كسب مقاومت زياد در گيرش كوتاه مدت بكار مي رود. سيمان هاي ضد انقباضي و سيمان هاي پر آلومين نيز در شرايط خاصي بكار مي روند . انواع مختلفي از سيمان هاي زودگير در بازار عرضه مي شود كه از لحاظ كيفي بايد منطبق بر ضوابط  و استاندارد ASTM-C-928 باشند. بر اين اساس، استفاده از اين نوع سيمان ها بايد با تحقيق بررسي بيشتري توام باشد چرا كه مثلاً در صورتيكه حاوي گچ باشد (بخاطر بهبود كيفيت زودگيري سيمان اضافه مي شود) مسلماً در سطوح بيروني و نواحي مرطوب يا كلريدي دوام لازم را نداشته و خوردگي آن ها در اين گونه شرايط محيطي مشكلات زيادي به همراه خواهد داشت. خواص گيرش و سخت شدگي سريع اين سيمان ها، باعث محدوديت كاربردشان در مقدارهاي كم مي شود. هر گونه مصالح ديگري كه به سرعت سخت شده و يا مي گيرد بايد از برنامه حذف شود. سنگدانه ها ضوابط مربوط به سنگدانه ها مشابه مقررات مذكور در مورد بتن و ملات مي باشد. در كارهاي تعميري ممكن است از سنگدانه هاي ويژه اي مطابق ضوابط اجرايي، در مرمت نماسازي هاي بتني استفاده شود تا هماهنگي بين بتن جديد و قديم از لحاظ رنگ و طرح تامين گردد. افزودني ها استفاده از افزودني ها نيز در كارهاي تعميري مجاز است. اين مواد شامل روان كننده ها، مواد حباب هوازا، زوگيرهاي شيميايي، فولاد، فايبرگلاس و يا پلي پروپيلن از نوع مقاوم قليايي، سيليس فعال (دوده سيليس)، خاكستر بادي، پوزولانهاي طبيعي و پليمرهاي تركيبي مي باشند. مواد چسباننده مواد چسباننده در سه گروه قرار مي گيرند كه عبارتند از: مواد با پايه اپوكسي، مواد با پايه لاتكس  و مواد با پايه سيماني. تركيبات اپوكسي بايد منطبق بر ضوابط استاندارد ASTM-C881 باشند. بخاطر ضريب  انبساط حرارتي و مقاومت كششي بزرگتر اين مواد نسبت به بتن، در اثر تغييرات دمايي زياد احتمال انقباض و سست شدن نواحي مرمت شده نازك، وجود خواهد داشت. رطوبت محصور شده در زير يك ناحيه ترميمي يا تركيبات اپوكسي نفوذ ناپذير، در شرايط يخبندان ممكن است منجر به شكست اين ناحيه گردد. با توجه به اينكه عمر چسبندگي مفيد اپوكسي در خلال كار كوتاه مي باشد، كميت مخلوط از لحاظ اندازه محدوديت داشته و اين محدوديت در محيط هاي با درجه حرارت زياد، بيشتر خواهد بود، چرا كه زمان گيرش كوتاه تر مي شود. تركيبات اپوكسي محض سخت شدن از اثرات رطوبت و خورندگي هاي شيميايي مصون خواهند بود، ليكن در درجه حرارت هاي زياد نرم مي شوند و در دمايي بيش از ٢٣٠ درجه سانتيگراد ذوب شده و مي سوزند. كيفيت مواد چسبنده با تركيبات لاتكس بايد منطبق بر استاندارد ASTM-C1059  باشد. اين تركيبات دو نوع هستند : نوع ١، با قابليت تعليق محدود و نوع ٢ بدون قابليت تعليق مجدد نوع ١ براي ايجاد چسبندگي دريك دوره زماني كوتاه معادل چند روز مورد استفاده بوده و در مجاورت رطوبت زياد يا هواي نمناك قابل استفاده نمي باشد. اين نوع براي كارهاي سازه اي توصيه نمي شود. نوع ٢ مقاومت چسبندگي بيشتري نسبت به نوع قبل داشته و ممانعتي در استفاده از آن در مجاورت رطوبت وجود ندارد. دوغاب سيمان يا ملات سيمان شامل ماسه ريز و مقدار مناسب سيمان كه بصورت يك خمير در مي آيد، سال هاست كه بعنوان عامل چسباندن دو سطح بكار گرفته مي شود . پلي استرها، اكريليك ها و متيل متاكريليت ها ، صمغ هاي چسبنده اي مشابه اپوكسي ها و ليكن اقتصادي تر مي باشند. اين تركيبات تمايل به انقباض بيشتري نسبت به اپوكسي ها دارند. پلي استرها به سطوح غير متخلخل نظير فلزات و شيشه بخوبي نمي چسبند، با سطوح مرطوب و نمناك نظير سطح بتن تازه سازگار نيستند و زمان انبارداري آن ها كوتاه است.

ترميم و جلوگيري از گسترش ترك در بتن با تزريق اپوكسي - مقاوم سازي ساختمان

ترميم ترك در بتن با اپوكسي

سيلرها و روكش ها جهت حفاظت ناحيه مرمت شده از شرايط خورنده جوي و يا خورندگي هاي شيميايي ممكن است نياز به استفاده از سيلرها و روكش ها باشد. سيلرها شفاف بوده و در داخل سطح نفوذ ميكنند، بدون اينكه قشر قابل رويتي از خود بر جاي گذارند. روكش ها ممكن است شفاف، مات، رنگي يا بدون رنگ بوده و مقداري در سطح نفوذ ميكنند وليكن لايه قابل رويتي از خود بر سطح باقي مي گذارند .هر دو نوع سيلرها و روكش ها بايد قابليت اشاعه بخارات سطحي را از سطح بتن داشته باشند و ليكن در مقابل ورود رطوبت پس از عمل آوري بتن ، نفوذ ناپذير باشند. ها استفاده از سيلان و سيلوكسان  بخاطر ويژگيهايي نظير عمر بهره برداري طولاني ( بين ۵ تا ١٠ سال ) ، عمق نفوذ مؤثر (معادل ٣ تا۶ ميليمتر) و تاثير ناچيز روي رنگ بتن، رواج بيشتري دارد. به واسطه مقررات حفظ محيط زيست، تركيبات محلول بصورت امولسيون هاي آب اصلاح شدند كه همين امر موجب تغيير در ويژگيهاي خاصي از آنها مي گردد. استفاده از تركيبات در نواحي كه در خلال پيشرفت عملياتي اجرايي، پوشيده خواهد شد، بايد با مطالعه و بررسي انجام گردد. روكش هايي نظير نوارهاي اپوكسي كلريدي، اپوكسي هاي رنگي، رنگهاي اكريليك-لاتكس در كارهاي تعميري مورد استفاده هستند، ليكن سازگاري آنها با تغييرات دمايي مورد انتظار در محيط اجرايي، رنگ بتن مجاور ناحيه مرمت شده و ديگر شرايط و مقتضيات بهره برداري بايد بررسي و كنترل گردد.

آماده سازي بتن براي ترميم و تعمير

اغلب كارهاي تعميري بتن شامل برداشتن بتن ناحيه اي است كه ممكن است پوسيده و يا تخريب شده باشد. انتخاب روش هاي متعدد برداشتن بتن معيوب با توجه به شدت و موقعيت ناحيه آسيب ديده، اقتصاد طرح، ايمني كار، تاثير بر روي بتن نواحي مجاور و تأثير ناحيه آسيب ديده بر بهره برداري فعلي سازه، تعيين مي شود. در مشخصات فني لازم است روش تخريب نواحي معيوب، روش تعمير و همچنين شرايط و آزمايش هاي پذيرش ناحيه تعمير شده، ذكر گردند. انجام تعميرات بزرگ كه نيازمند برداشتن و اجراي مجدد بخش قابل توجهي از بتن سازه اي است، بايد حتي المقدور بلافاصله پس از بازكردن قالب ها صورت گيرد. زمانيكه ناحيه مورد مرمت مسلح باشد بتن نواحي اطراف آرماتورها بايد به مقدار بيشتري برداشته شود تا فضايي حداقل معادل ٢۵ ميليمتر پشت ميلگرد خالي شود. روش هاي برداشتن بتن روش هاي برداشتن بتن معيوب در خلال عمليات مرمت، مي تواند به سايش بتن، برش بتن، ضربه زني بتن، پيش شكافت بتن  و نهايتاً روش انفجار بتن، طبقه بندي شود. روش هاي سايش بتن شامل ماسه پاشي، ساچمه پاشي و آب پاشي پر فشار مي باشد. اين روش ها جهت برداشتن لايه نازكي از بتن آسيب ديده يا رنگ پريده و همچنين زبر و ناهموار نمودن سطح در آماده سازي به جهت مرمت بكار مي روند. ماسه پاشي ممكن است هم بر روي سطوح قائم و هم سطوح افقي انجام شود، وليكن ساچمه پاشي مختص سطوح افقي نظير بتن كف ها مي باشد. آب پاشي پر فشار نيز مشابه ماسه پاشي در هر دو موقعيت قابل استفاده است. روش ضربه زني شامل استفاده از قلم ها يا چكش هاي هواي فشرده يا برقي، قلم و چكش دستي، تيشه هاي سنگ تراشي، و در احجام بزرگ، دج بر و كله گاوي سوار شده بر بازوهاي مكانيكي مي باشد. قلم و چكش هواي فشرده متشكل از دستگاه ضربه زن هواي فشرده مي باشد كه سرمته هاي قلمي و يا چكشي ( با برجستگي هاي دندانه اي ) بر روي آن قابل نصب هستند. ضربات چكشي با زاويه قائم نسبت به سطح بتني اعمال مي شود و براي برداشتن لايه آسيب ديده از سطوح كاملاً عمودي و يكنواخت بكار مي رود . براي تخريب بتن هاي حجيم، از دج بر و كله گاوي كه بر روي يك ماشين متحرك سوار است استفاده مي شود. دج بر متشكل از قلم بزرگي متصل به انتهاي يك سيلندر مي باشد كه با فشار هوا كار ميكند. امكان تنظيم ماشين و فشار وارده براي برداشتن عمق از پيش تعيين شده اي از مصالح سطحي، امكان پذير است. كله گاوي متشكل از تيغه هاي برنده بر روي يك سر دوار مي باشند كه با اعمال چرخش و دوران، سطح مورد نظر را مي برد. استفاده از اين وسيله در سطوح قائم و افقي كه داراي شبكه آرماتور مي باشند، امكان پذير است. جمع آوري گرد و خاك و خرده سنگ از روي سطوح بتني و بصورت دستي با استفاده از اين ماشين ها ممكن است. روش هاي پيش شكاف بتن شامل گوه زني مكانيكي، ضربات پرفشار آب و بهره گيري از تورم شيميايي است. گوه زني مكانيكي كه به منظور برداشتن حجم بزرگي از بتن حجيم بكار مي رود، متشكل از يك گوه شكافنده هيدروليكي است كه در يك حفره كه از قبل توسط مته در بتن تعبيه شده است، اعمال مي گردد. وجود ترك در بتن ممكن است مانع از اعمال فشار هيدروليكي كامل در حفره گردد. درصورت وجود آرماتور فولادي در ناحيه مورد مرمت، روش مكملي براي بريدن آرماتور بايد مورد استفاده قرار گيرد. در روش تورم شيميايي، مخلوطي از ماده شيميايي مورد نظر و آب تهيه شده و سپس به داخل حفره مته كاري شده در بتن و مطابق با الگويي از پيش تعيين شده ريخته مي شود. اين مخلوط باعث افزايش حجم زيادي در بتن در مدت زمان كوتاه مي گردد به نحوي كه تمايل به شكافتن بتن خواهد داشت. گرچه استفاده از روشهاي دستي مذكور اقتصادي تر مي باشند، وليكن مزيت عمده روش پيش شكافت بتن از طريق اعمال مواد متورم شونده، آن است كه با ريختن اين مواد در يك حفره نسبتاً عميق، در مدت زمان كوتاه، امكان برداشتن حجم قابل توجهي از بتن امكان پذير است، بدون اينكه اثر زيادي بر روي بتن باقيمانده داشته باشد. روش هاي برش بتن، شامل اعمال جت پرفشار آب، استفاده از اره هاي الماسه يا از جنس سنگ سنباده، استفاده از سيم هاي الماسه و روش هاي حرارتي مي باشد. جت پرفشار آب، بهره گيري از جت كوچك و باريكي از آب مي باشد كه با فشار ٧٠٠ تا ٣٠٠٠ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع اعمال مي شود. در صورتيكه استفاده مجدد از آرماتورها و حداقل آسيب به بتن هاي باقيمانده مدنظر باشد، استفاده از جت آب بهترين راه حل مي باشد. فرز يا اره هاي الماسه و سنگ سنباده در اندازه هاي مختلفي قابل دسترسي مي باشند كه انتخاب آنها بستگي به مقتضيات پروژه دارد، ليكن فرآيند برشكاري با آن ها كند و پرهزينه است. برشكاري با سيم هاي الماسه، با حلقه كردن يك سيم الماسه بدور بخشي از سازه كه قصد برداشتن آنرا داريم، انجام مي گيرد. اين حلقه سيمي با دوران هاي رفت و برگشتي، موجب برش قطعه در محل مورد نظر مي شود. انفجار آخرين شيوه در برداشتن بتن معيوب است. در اين روش مواد منفجره در چال هايي كه در نقاط و امتداد مناسب حفاري شده اند، قرار گرفته و با انفجار آن ها، ناحيه مورد نظر از ساير قسمت هاي جدا مي شود. اين شيوه مختص برداشتن مقدار قابل توجهي از بتن و عمدتاً مناسب سازه هاي حجيم است. تميز كردن و عمل آوري پس از برداشتن بتن پوسيده يا تخريبي به يكي از شيوه هاي فوق الذكر، هرگونه گرد و خاك، آشغال و خرده مصالح اضافي بايد با استفاده از آب پاشي كه عمدتاً با دميدن هوا با رطوبت اضافي همراه است، از سطح كار برداشته شوند. در صورتيكه مصالح مرمت بتن سيماني هستند، بتن اصلي مورد مرمت بايد حداقل به مدت ۴٨ ساعت قبل از اعمال مصالح ترميمي، مرطوب نگاه داشته شود. در صورت مشاهده روغن و يا هر نوع ماده آلوده ديگر در ناحيه تعميري، سطح مورد نظر بايد با مواد پاك كننده شسته شود.

بتن كرمو شده

روش هاي ترميم و تعمير بتن

در كارهاي تعميري، انجام يك مطالعه دقيق و جامع نسبت به علل اساسي پوسيدگي ها و آسيب هايي كه مورد مرمت قرار مي گيرند، جهت اتخاذ يك روش اصولي براي ترميم بتن ضروري است. مثلاً تزريق مايع اپوكسي جهت مرمت ترك هاي ناشي از بار يا تركهاي حرارتي، اثر دائمي ندارد. در اين حالت با بررسي علت يا علل وقوع اين ترك ها، مي توان يك راه حل دائمي نيز ارائه نمود. نوع برنامه ريزي مربوط به نگهداري سازه، معمولاً عمر مرمت مورد انتظار را مشخص مي كند. نوع كاربري سازه ممكن است اتخاذ شيوه اي از كارهاي تعميري را ايجاب نمايد كه كمترين اثر را روي عملكرد بهره دهي سازه در خلال انجام مرمت داشته باشد. شرايط جوي نيز ممكن است بر روي انتخاب شيوه مرمت مؤثر باشند. در بعضي موارد ممكن است لازم باشد اصلاحاتي روي شرايط زيست محيطي موجود انجام شود تا از بروز آسيب ها و پوسيدگي ها در آينده جلوگيري گردد. روش هاي رايج مرمت و اصلاح بتن عبارتند از: بتن ريزي مجدد ( كه مي تواند با بتني مشابه بتن اصلي و يا اصلاح شده به كمك ميكروسيليس ، اكريليك، استيرن لاتكس، يا اپوكسي انجام گردد)، بتن سفت، بتن پاشي، بتن پيش آكنده، تزريق دوغاب سيمان يا تركيبات شيميايي و سيمان كاري.

ترميم كننده پايه پليمري بتن با دوام و مقاومت بالا-مقاوم سازي افزير

بتن ريزي مجدد يا بازسازي بتن

در صورتيكه در ناحيه مورد ترميم، قالب بندي، بتن ريزي و انجام تراكم، امكان پذير باشد، مي توان از يك بتن معمولي مشابه بتن اصلي سازه جهت تعمير ناحيه آسيب ديده بهره برد. اين روش در مواردي نظير وجود حفره هاي بزرگ، حفراتي با سطح بيش از 1000 سانتي متر مربع و عمق بزرگتر از 10 سانتي متر در بتن غير مسلح و حفراتي با سطح بزرگتر از ٢۵٠ سانتي متر مربع  و عمق بيش از ١٠ سانتيمتر در بتن مسلح و يا عدم پوشش روي ميلگرد در سطحي بيش از ٢۵٠ سانتي متر مربع  كاربرد دارد.  افزودني ها به منظور افزايش حباب هاي هوا، افزايش يا كاهش زمان گيرش بتن، افزايش مقاومت، بهبود كارآيي مخلوط در هنگام ريختن، كاهش مقدار آب مورد نياز و يا اصلاح ساير خواص، امكان پذير است. در صورتيكه مشكل اصلي ناشي از واكنش زايي قليايي سنگدانه ها باشد، استفاده از مواد پوزولاني نه تنها موجب افزايش مقاومت در مقابل چنين واكنش هايي شده، بلكه منجر به افزايش مقاومت دراز مدت و بهبود خاصيت نفوذ ناپذيري بتن خواهد شد. نسبت مصالح بايد مشابه طرح اختلاط بتن اصلي باشد كه متأثر از امكانات و فن آوري هاي جديد و يا طبق محدوديت هاي فضاي عبور، بسته به حداقل اندازه كوچكترين سنگدانه، تعيين مي شود. استفاده از سيمان هاي ضد انقباض در كارهاي تعميري، نتيجه مفيد و موفقي دارد. معمولاً بتني با اسلامپ كم، حداقل انقباض را خواهد داشت. شيوه معمولي مرمت بتن شامل قالب بندي هر دو وجه مقطع بتني به گونه است كه قالب ها، ناحيه تعميري را كاملاً احاطه نمايند. يك قيف در بالاي قالب مستقر شده و تا قسمتي وارد قالب مي شود. ارتفاع قيف فشار هيدرواستاتيكي لازم براي جادادن بتن را فراهم مي سازد. حداقل شيب سطح فوقاني حفره بتن از سمت داخل به خارج بايد معادل ١٠ درجه باشد تا امكان فرار حفره هاي هوا در خلال تحكيم بتن وجود داشته باشد. علاوه بر اين، پهناي قيف قالب بايد به اندازه حفره تعميري بوده و بازشدگي آن نيز جهت بتن ريزي مناسب، كافي باشد بطوريكه امكان نفوذ ويبراتور (لرزاننده) به داخل آن فراهم گردد. سطح بتن مورد مرمت ، قبل از بتن ريزي بايد مرطوب شود تا مشابه يك سطح اشباع خشك بنظر برسد. ضخامت هر لايه بتن ريزي نبايد بيش از ٣٠ سانتيمتر باشد و بازشوهايي بايد در ترازهاي مناسب به گونه اي تامين شوند تا امكان بتن ريزي و تحكيم آن از پايين به بالا وجود داشته باشد. قالب بندي بايد به گونه اي باشد كه بتوان ظرف مدت يك روز از بتن ريزي آنها را باز كرد. همچنين پاك كردن و برداشتن بتن اضافي نيز در صورت نياز، مي تواند انجام گيرد. عمل آوري بتن ريخته شده با استفاده از پوشش هاي مراقبت، بايد بلافاصله پس از بازكردن كامل قالب ها، انجام شود. افزودن ميكروسيليس به مقدار ۵ تا ١٠ درصد وزن سيمان موجب افزايش مقاومت فشاري بتن مي گردد. مقاومت فشاري بتن با افزودن ميكروسيليس مي تواند ١٠٠ نيوتن بر ميليمتر مربع بالغ گردد. نتيجه اصلاح بتن با تركيبات اپوكسي، كسب مقاومت خمشي، فشاري و كششي زياد مي باشد . دوام بتن در مقابل يخ زدگي و آب شدن مكرر نيز در اين مورد رضايت بخش مي باشد. در عين حال خواصي نظير عدم نفوذ پذيري بتن (ناتراوايي)، مقاومت شيميايي و پيوستگي آن نيز بهبود مي يابد. نسبت آب به سيمان معمولاً بين ٢۵/ 0 تا ٣۵ /0 بوده و ميزان ماده اپوكسي اضافه شده به بتن، بين ١۵ تا ٢٠ درصد وزن سيمان، بصورت ذرات پليمري مي باشد. بعنوان مثال يك نمونه طرح اختلاط بتن اصلاحي با اپوكسي به قرار زير است: سيمان                                              ٣٣۵ كيلوگرم آب                                                 ١١٠ ليتر ماسه                                               ۶٨٠ كيلوگرم سنگدانه عبوري از الك نمره ۴                 ۵٧۵ كيلوگرم صمغ اپوكسي                                     ۵۵ كيلوگرم مواد عمل آور اپوكسي                           8.5 كيلوگرم قبل از جا دادن بتن اصلاحي، يك روز عمل آوري بتن موجود با رطوبت و سپس خشك شدن آن با هواي ١۵ تا ٢۶ درجه لازم است. بوتادين استيرن و لاتكس هاي اكريليك در كارهاي معماري تأثير مناسب و رفتاري قابل پيش بيني دارند. درصد مؤثر وزني ذرات جامد پليمر نسبت به وزن سيمان مشابه اپوكسي ها مي باشد و نسبت آب به سيمان نيز در اين مورد بين 0.3 تا 0.4 متغير است. در صورت اجراي كارگاهي اين مصالح، تورم سطحي زودرس، و وقوع تركهاي انقباضي مشاهده مي شود. با توجه به پائين بودن ضريب ارتجاعي مخلوطهاي اصلاح شده با تركيبات لاتكس، استفاده از آنها در مرمت اجزاي سازه اي با ظرفيت باربري زياد، بايد با تحقيق و بررسي بيشتري توأم باشد. استفاده ازاكريليك ها در مرمت سطوح خارجي و براي بتن هاي سفيد يا رنگي و در مواردي كه حفظ رنگ بتن الزامي است، مفيد مي باشد .

مرمت رويه هاي بتن قالب بندي نشده

مرمت آسيب ها و پوسيدگي هاي بتن و دال ها و عرشه پل ها معمولا  بصورت اصلاح سطحي ، و يا بازسازي كامل بتن موجود مي باشد. در بازسازي كامل، بتن موجود كاملا  تخريب شده و پس از قالب بندي، بتن تازه با كيفيت مطلوب و پرداخت كامل سطحي ريخته مي شود. در صورتيكه ضخامت بتن تعميري كمتر از ۶٠ ميليمتر باشد، پيوستگي مكانيكي رويه جديد با دال اصلي ( دال مبنا )، لازم است. حداكثر اندازه سنگدانه براساس ضخامت لايه رويي و آرماتورهاي موجود در ناحيه مرمت تعيين مي گردد. هرگونه ترك موجود در دال مبنا از طريق پركردن با اپوكسي كه داراي ضريب ارتجاعي پاييني است، يا بطريق اجراي يك روكش از نوارهاي غير چسبنده، بايد مرمت شود. كليه درزهاي موجود در دال مبنا، بايد در لايه رويي نيز تكرار شوند. اجراي غشاء مراقبت بلافاصله بعد از پرداخت سطحي انجام شود تا از بروز هرگونه ترك سطحي در بتن جلوگيري شود. پيوستگي بين لايه رويي و بتن دال ها، از طريق ماليدن يك ملات نسبتاً غليظ و كرم مانند شامل يك سهم سيمان و يك سهم ماسه بر روي سطح موجود و قبل از اعمال لايه مرمت سطحي، تأمين مي گردد. در اين مورد استفاده از امولسيون ( محلول معلق جامد در مايع ) لا تكس اكريليك و اپوكسي نيز نتايج مثبتي را در پي دارد. البته نسبت ها و درصد محلول از جانب صنايع سازنده مشخص مي شود. بخاطر عمر كوتاه چسبندگي تركيبات مصنوعي، مدت زمان اختلاط و اعمال آنها بر روي سطح بايد بين ٢٠ تا ٣٠ دقيقه محدود باشد. به منظور جلوگيري از محبوس شدن هواي اضافي در بتن، زمان اختلاط ملاتهايي كه حاوي تركيبات و افزودني هاي مصنوعي مي باشند، حداكثر به ٢ دقيقه محدود مي شود. در مورد اپوكسي هايي كه نيازمند عمل آوري در هواي مرطوب و پيوستگي به سطح مرطوب مي باشند، بايد به ضوابط استاندارد ASTMC881  مراجعه نمود. اضافه نمودن الياف پلي پروپيلن، فولاد و شيشه، مي تواند باعث كاهش و به حداقل رساندن تركهاي سطحي گردد. البته در بعضي پروژه ها، الياف فولادي دچار خوردگي يا زنگ زدگي شده اند ( عمدتاً بخاطر ضخامت كم اين لايه مرمت ). كيفيت ظاهري سطح رويه هاي شامل الياف پلي پروپيلن يا الياف شيشه اي به صافي سطوح تخته ماله شده با ماله هاي فلزي نيست، ليكن اين الياف ( كه ناهمواري سطح نيز عمدتاً بواسطه آن هاست ) به مرور زمان در اثر ساييدگي و يا تاثير عوامل جوي، ناپديد مي شوند. به منظور بريدن سطح بتن بلافاصله پس از پرداخت كردن، از اره هاي كوچك و سبك مي توان استفاده نمود. عمق برش بدين طريق به ٢٠ ميليمتر محدود مي شود كه براي رويه هاي نازك كافي است.

بتن پاشي

بتن پاشي يكي از روش هاي عالي و مفيد براي مرمت سطوح قائم و سقفي مي باشد. هنگامي كه عمق عوارض در سطوح مورد مرمت، زياد باشد، بتن پاشي بايد در چند لايه متوالي صورت گيرد و زمان اعمال لايه هاي متوالي بايد قبل از گيرش اوليه هر لايه، بخاطر جلوگيري از پوسته شدن نهايي باشد. در ضخامت هاي بزرگتر از ۵٠ ميليمتر استفاده از يك مش فولادي با حداقل چشمه هاي ۵٠ * ۵٠ ميليمتر لازم است ، كه در سطوح بزرگ، اين مش فولادي بايد با استفاده از شاخك هايي به سطح تحتاني متصل شود و در صوت امكان بهتر است كه اين شبكه تقويتي به آرماتورهاي موجود، متصل شود. بتن پاشي سطوح مسلح با انحراف نوك افشانك (نازل) دستگاه بتن پاشي حداكثر به ميزان۴۵ درجه انجام مي شود تا امكان نفوذ بتن به لابه لاي فضاي آرماتورها وجود داشته و بتن پاشيده شده در پشت آرماتورها نيز جا داده شود . امكان استفاده از هر دو مخلوط خشك و تر در بتن پاشي سطوح تعميري وجود دارد. در مورد مخلوط هاي خشك آب مورد نياز در قسمت افشانك وسيله بتن پاشي به مخلوط سيمان و ماسه اضافه ميشود، البته اين مخلوط كاملاً خشك نيست و داراي رطوبتي حدود ٣ تا ۶ درصد وزني ماسه ناشي از رطوبت سطحي ماسه است. ليكن در مخلوطهاي تر، آب مورد نظر در محل اختلاط به سيمان و ماسه اضافه شده و مخلوط مرطوب در داخل كاميون هاي مخلوط كن، بهم زده ميشود تا به محل اجرا برسد. اين مخلوط از داخل كاميون بواسطه يك باكت (ناودان) به قيف پمپ هدايت مي شود كه اين پمپ نيز مخلوط بتن يا ملات را به افشانك پمپ مي كند. از هواي تحت فشار جهت پاشيدن مخلوط مرطوب به سطح بتن مبنا استفاده ميشود. بتن پاشيده شده به سطح به منظور يكي شدن با بتن هاي مجاور خود، پرداخت مي شود. اين عمل بايد با دقت خاصي صورت گيرد تا از پخش بتن و از بين رفتن پيوستگي بتن پرداخت شده يا سطح اتكاء خود، جلوگيري شود. عمل آوري نيز با استفاده از غشاء هاي عمل آور يا ورقه هاي ناتراوا صورت مي گيرد. در بعضي پروژه ها از الياف به منظور تسليح بتن استفاده مي شود. اين مصالح منجر به بهبود مقاومت بتن تعميري خواهند شد.

ترميم و تعمير بتن در ديوار با بتن پاشي

اجراي شاتكريت در ديوار بتني

بتن پيش آكنده با ملات تزريقي

بتن پيش آكنده در كارهاي تعميري بزرگ نظير شمع ها، كوله ها و ديوار ها، رواج پيدا كرد. دراين شيوه، بتن معيوب طبق روش هاي مذكور برداشته مي شود و سنگدانه درشت در ناحيه مورد مرمت و بين قالب ها ريخته مي شود. سپس تزريق دوغابي از سيمان و ماسه از كف ناحيه قالب بندي شده به منظور پر كردن حفرات بين سنگدانه ها و به سمت بالا، انجام مي گيرد. همزمان با بالا آمدن  دوغاب، لوله تزريق نيز به سمت بالا كشيده مي شود. ليكن كماكان در زير سطح دوغاب باقي مي ماند. اين شيوه براي كارهاي زير آبي مناسب است، چرا كه با پر شدن حفرات توسط  دوغاب سيمان، آب نفوذي از داخل آن ها خارج مي شود. اين نوع مرمت براي مخازن ذخيره آب، تيرها و ستون در كارخانجات صنعتي نتايج مثبتي داشته است. به لحاظ فشار زيادي كه اين فناوري برجداره قالب ها وارد مي كند، درزهاي قالب بايد جهت جلوگيري از هر گونه نفوذ ملات به بيرون، مهر و آب بند شوند.

روش تزريق

مصالح تزريقي متنوعي جهت مرمت ترك هاي ايجاد شده در دال هاي روي زمين يا سقف، پركردن حفرات در سطوح تكيه گاهي، مرمت ترك خوردگي و پركردن حفرات اعضاي ساختمان، بكار مي روند. اين مصالح شامل، دوغاب سيمان، اپوكسي اكريلاميدها، پلي اورتان و تركيبات متيل مي باشند (متيل متاكريليت) كه بواسطه فشار يا نيروي ثقلي به داخل ترك يا حفره تزريق مي شوند. دوغاب سيمان هم مي تواند بصورت درجا در محل ساخته شده و يا در بسته هاي آماده اي خريداري گردد، كه عموماً حالت اخير از لحاظ اقتصادي و سهولت كاربرد بصرفه تر مي باشد. افزودني هايي به منظور كاهش انقباض دوغاب تزريقي و همچنين پركننده هاي معدني به منظور اقتصادي نمودن اين دوغاب ها در مواردي كه مصرف زياد است، در دسترس مي باشند. زمانيكه دوغاب سيمان متشكل از ذرات جامد ريز و معلق باشد، حداقل عرض ترك هاي قابل تزريق حدود ٣ ميليمتر است. مرمت بخش تحتاني يا تكيه گاهي دالهاي متكي بر زمين (روسازي ها) يا فونداسيون، با استفاده از تزريق دوغاب تحت فشار به بخش هاي زيرين، امكان پذير است. مشاهده پيوسته تراز دوغاب تزريقي به منظور جلوگيري از اعمال فشار برخاست از كف به چنين دال هايي در هنگام مرمت، ضروري است. اغلب دوغاب ها تزريقي بايد مطابق ضوابط كيفي استاندارد ASTMC1107 باشند. اپوكسي ها داراي محدوده وسيعي از لحاظ خاصيت لزجت (نرمي) و زمان گيرش مي باشند. چسبندگي اين نوع مصالح با سطوح و مواد تميز و خشك بسيار عالي بوده و بعضي از انواع آن ها قابليت چسبندگي به بتن پلاستيك را دارا مي باشند. بعنوان نمونه پيوستگي سازه اي يك قطعه سازه اي ترك خورده مي تواند با تزريق اپوكسي تامين گردد. يكپارچگي دال هاي ترك خورده متكي بر زمين و ظرفيت باربري تكيه گاهي مورد انتظار، مي تواند با استفاده از تزريق اپوكسي تامين گردد. در هنگام تزريق بايد به عمر كوتاه و مفيد مواد اپوكسي پس از باز كردن در قوطي آنها توجه نمود. در بعضي شرايط ممكن است برداشتن بتن معيوب و بتن ريزي مجدد در مورد نواحي ترك خورده دال هاي متكي بر خاك، نسبت به مرمت تزريقي آن ها با اپوكسي، بصرفه تر باشد . استفاده از تركيبات ژل مانندي نظير اكريلاميدها و پلي اورتان ها براي ترميم معايب سازه هاي در جوار رطوبت (مثلاً مخازن ذخيره آب) بسيار مناسب است، به گونه اي لزجت اين تركيبات، امكان تزريق آن ها را به داخل ترك ها و يا هرگونه بازشدگي هايي را كه آب از آن ها جريان دارد را فراهم مي كند. استفاده از اين تركيبات در مرمت اعضاي سازه اي ممكن نيست.

تزريق ملات اپوكسي براي تعمير و ترميم ترك در تير بتني - مقاوم سازي ساختمان

ترميم تير بتني ترك خورده با ملات اپوكسي

ترميم ترك هاي سازه اي و مرمت دال هاي متكي بر زمين با استفاده از تركيبات متيل در سه مرحله صورت مي گيرد. ابتدا ترك ها با بهره گيري از ظرفي با خروجي ( Methyl Methacrulate) باريك (مثلاً كتري) بصورت ثقلي با مواد پر مي شوند، سپس سطح مورد نظر توسط متيل غرقاب مي شود. در مرحله آخر لازم است كه مصالح پخش شده روي سطح، با استفاده از جارومك از جنس الياف سخت، به سمت داخل سطح، جارو شود. اين روش موجب رفع نقص يا رفع ضعف سازه اي نمي شود ، ليكن نفوذ ناپذيري و صلبيت كف را بهبود مي بخشد. در اين روش استفاده از روكش محافظ الزامي است. در مكان هايي كه تهويه مناسبي صورت نمي گيرد، استفاده از ماسك تنفسي ضروري مي باشد. در تزريق هاي تحت فشار لازم است سطح ترك ها را با استفاده از مواد اپوكسي يا واكس سنگين، مهر و درزگيري نمود و در فواصل ٢۵ تا ٣٠ سانتيمتر لوله هايي به منظور تزريق نصب نمود . افشانك تزريق داراي دو لوله همگرا مي باشد كه اپوكسي و كاتاليزور مصرفي ( عمدتاً اثر زودگيري دارند ) را قبل از تزريق به داخل درز، با هم مخلوط مي كند. اين افشانك ها داراي يك شكاف براي تزريق به محل بازشدگي ها و يا يك سرنوك تيز براي تزريق به داخل درزها باشد. تزريق اپوكسي يا ژل از يك انتهاي ترك اعمال مي شود تا جايي به ورودي ديگر برسيم. در اين حالت، دستگاه تزريق به محل ورودي ديگر كه از قبل در داخل درز كار گذاشته است، منتقل مي گردد، و عمليات مشابه، تكرار مي گردد تا ترك يا درز مربوط پر شود. ترك هاي دال هاي متكي بر زمين از زير، قابل مهركردن و درز گيري نيستند، لذا مدت زمان تزريق تا نفوذ مناسب به داخل ترك در اين گونه سازه، قبل از حركت به سمت ورودي بعدي، براساس قضاوت مسئول مربوطه مي باشد و دور ريز قابل توجهي در مواد تزريق وجود خواهد داشت. دربعضي موارد ، استفاده از يك مايع غليظ مي تواند حفرات اطراف بخش تحتاني ترك را مهر نموده و از دور ريز مواد بكاهد. به جهت همين دور ريز ها، هزينه ترميم ترك در دال هاي متكي بر زمين بيش از دال هاي طبقات است، مگر اينكه هزينه هاي داربست در حالت دوم، مخارجي اضافه را تحميل نمايد. معمولاً زمان اجراي كارهاي تعميري بخصوص در مورد رو سازي ها و كارهاي صنعتي، در شب ها يا روزهاي آخر هفته كه بهره برداري از آنها كمتر است، مناسبتر مي باشد. در اين حالت شكستگي ها و معايب ناشي از بهره برداري زود هنگام از ناحيه مرمت شده، كمتر خواهد شد و سطح مورد مرمت مثلاً در صبح روز بعد، آماده بهره برداري است. در صورتيكه ترافيك عبوري از روي دال هاي روسازي سبك بوده و ترك ها داراي لبه هاي پكيده باشند، با اجراي يك شيار در روي ترك و پر كردن شيار با اپوكسي با مدول الاستيسيته كم مي توان از گسترش خرابي جلوگيري نمود. اين نوع اپوكسي ها داراي سختي 80 (از نوع SHORE A) و 50 (از نوع SHORE D)، مقاومت كششي 2.8 تا 3.5  نيوتن بر ميليمتر مربع و مقاومت چسبندگي به بتن معادل 1.05 تا 1.75 نيوتن بر ميليمتر مربع مي باشند. مراحل اجراي ترميم تركهابه روش تزريق رزين اپوكسي به اختصار

پاكسازي درون ترك با استفاده از فشار هوا و يا آب

خشك كردن درون ترك در صورت شستشو با آب

سوراخ كاري محل نصب پكرها با فواصل معين و عمق لازم به وسط ترك به صورت مورب با زاويه  45 درجه

بتونه كاري سطح ترك براي جلوگيري از فرار رزين تحت تزريق

آماده سازي رزين و تزريق آن به درون ترك از پايين به بالا

خارج كردن پكر، تميزكاري سطح بتن

مرمت با بتن سفت

ملات هاي سفت شامل يك سهم سيمان، 2.5 الي 3 سهم سنگدانه عبوري از الك نمره16 و مقدار كافي آب مي باشند، به ميزاني كه اين تركيب شكل گلوله اي بخود بگيرند و فشار كمي بر بدنه قالب داشته و اثر واضحي از رطوبت بر روي دست نداشته باشد. بخاطر نسبت آب به سيمان كم اين مخلوط، انقباض ملات حداقل ممكن بوده و مرمت انجام شده دوام، آب بندي و مقاومت خوبي خواهد داشت. گاهي اوقات از تركيب سيمان سفيد و سيمان خاكستري به منظور نزديك شدن كيفيت ظاهري ناحيه تعميري به بتن مجاور، استفاده مي شود. استفاده از اين شيوه براي لكه گيري هاي سطحي مناسب نيستند، ليكن نتايج بسيار خوبي براي ترميم حفره هاي كوچك و خيلي عميق و همچنين اصلاح نواحي كرمو و سوراخهاي ناشي از بولت هاي قالب ها دارد. مصالح ترميم بايد در ضخامتي معادل ٢۵ ميليمتر ريخته شده و با كوبيدن بطور مناسبي متراكم شوند. در اين مورد بايد توجه داشت كه از تخماق هاي با سر زبر جهت كوبيدن مصالح استفاده شود. در غير اينصورت، سطح مصالح بواسطه تماس با تخماق صيقلي، صاف شده و پيوستگي لازم را با لايه بعدي تامين نخواهند كرد. كوبه هاي مورد استفاده در ترميم سوراخ بولت قالب بندي، بهتر است از تخماق هاي با برجستگي ميله هاي چوبي به جاي ميله هاي فلزي استفاده نمود . در صورتيكه اكريليك ها چسباننده به مقدار جزئي و در حدود ٢٠ الي ٢۵ درصد آب مخلوط به ملات سفت اضافه شوند، در بهبود كارآيي مخلوط بدون اثرمنفي پررنگ، مؤثر خواهند بود. عمل آوري محل ترميم، با استفاده از پوشاندن ناحيه مصالح شده با مشمع و يا گوني مرطوب و يا بصورت اعمال يك غشاء محافظ، صورت مي گيرد. استفاده از اپوكسي بايد با مطالعات بيشتري توأم باشد، چرا كه تغيير رنگ نواحي اصلاح شده با بهره گيري از اپوكسي، بعد از هواديدگي و نورديدگي ناحيه مورد نظر، مشاهده شده است.

اجراي دستي ملات

ملات هايي كه بطور دستي اجرا مي شوند، مي توانند در محل مخلوط شوند و عموماً مخلوطي از سيمان پرتلند با ماسه، و يا مخلوط هاي آماده كارخانه اي، و يا ملات هاي اصلاح شده با پليمر مي باشند . استفاده از اين مصالح در مرمت نواحي معيوب با آرماتورهاي نمايان و يا بريده شده، كه تراكم مصالح را در پشت آرماتورها دچار مشكل مي كنند، مناسب نيست. سطح ترميمي بايد تميز و خشن باشد تا پيوستگي لازم براي اعمال ملات فراهم گردد، عمل آوري ملات در اين روش بسيار مهم است و بايد در مورد سطوح بزرگ بعد از تكميل يك ناحيه و در سطوح كوچك بلافاصله پس از لكه گيري انجام گيرد. در اين مورد استفاده از غشاء هاي عمل آوري، بازده خوبي دارد. در زمانبندي مراحل عمل آوري بايد دقت نمود تا لايه هاي مورد استفاده بر روي قسمت هاي تكميل نشده كار، كشيده نشوند.

مرمت نواحي پكيده

مشكل عمده در درزهاي انقباضي و اجرايي درساختمان هاي صنعتي، پكيدن يا لب پرشدن لبه هاي درز در مسير حركت ليفت تراك هاست. اين نواحي به مرور زمان تحت بارهاي وارده، تمايل به تعريض و تعميق دارند، به گونه اي كه ميزان خرده سنگ و نخاله هاي بتن كه قلوه كن شده و به داخل ناحيه پكيده مي ريزند، در دماهاي پايين و به واسطه عريض شدن درزها، بيشتر مي گردند . فرورفتگي اين عارضه ممكن است بقدري عميق شود كه موجب دست انداز در مسير حركت ليفت تراك شده و منجر به فروريزي بسته هاي مورد حمل و نقل ( پالت ها ) گردد. اين مشكل مي تواند از طريق ايجاد شياري در روي درز به عمق ٢۵ ميليمتر و پر كردن آن با اپوكسي با مدول الاستيسيته كم، هم سطح با نواحي مجاور درز مرتفع گردد. پكيدن بتن ممكن است در اثر دوران و رو زدن نوارهاي آب بند لاستيكي در خلال عمليات پرداخت بتن نيز اتفاق بيفتد. در اين حالت پوشش بتني موجود در روي درز ممكن از ساير قسمت ها لق شده و جدا گردد. اندازه و موقعيت ناحيه پكيده شده بتن، روش مرمت را مشخص مي نمايد. سطوح كوچكي كه بر اثر ضربه سقوط آزاد اجسام صدمه ديده اند، قبل از مرمت بايد تميز شده و سطح آن ها مرطوب گردد. ترميم ناحيه آسيب ديده با ملاتي شامل يك سهم سيمان پرتلند و حدود ٢ الي ٣ سهم ماسه تميز انجام مي گيرد. آب مورد استفاده بايد شامل ٢۵ تا ٣٠ چسب اكريليك باشد كه مقداري از آن به مخلوط مصالح خشك اضافه مي شود تا كارآيي لازم را جهت ريختن دوغاب فراهم كند. استفاده از آب زياد در اين مورد منجر به انقباض وقوع ترك هاي مويي خواهد شد. عمل آوري ملات با استفاده از غشاء مراقبت و يا پوشاندن آن با ورقه هاي پلي اتيلن ( مشمع ) و يا رطوبت سطحي انجام مي شود. بعد از ۴٨ ساعت عمل آوري، بايد اجازه داده شود محل تعمير خشك گردد. زمان مفيد اجراي ملات  تقريباً بين ٢٠ تا ٣٠ دقيقه مي باشد و به منظور جلوگيري از محبوس شدن حباب هاي هواي اضافي در مخلوط، زمان اختلاط به ٢ دقيقه محدود مي شود. در صورتيكه درز ايجاد شده حاصل از پكيدن بتن در دو لبه بيش از ٢٠ ميليمتر نباشد، عمليات ترميم شامل شيارزني و تميز كردن شيار از خرده سنگ، مصالح سست و خرد شده و آلودگي ها و سپس پركردن درز با اپوكسي كم مدول و به طريقه ثقلي است. سطح درزگير بهتر است مقداري محدب باشد، ليكن مي توان سطح آنرا پس از خشك شدن با استفاده از كاغذ سنباده مسطح نمود. در صورتيكه عرض درز آسيب ديده بيش از ٢٠ ميليمتر باشد، براي مرمت بتن ابتدا شيارهايي به فاصله ٢۵ ميليمتر از لبه هاي پكيده و عمق ٣٠ ميليمتر به موازات درز به كمك فرز ( اره ) ايجاد مي گردد و حد فاصل شيارها به كمك قلم چكش به عمق ٣٠ ميليمتر تميز مي گردد. سطوح داخلي و لبه هاي اين كانال كنده شده بايد عاري از دانه شل و مقداري خشن باشند. پس از آماده سازي يك تسمه چوبي به ضخامت ٣ ميليمتر بطور قائم در مركز كانال نصب مي شود. وظيفه نوار ايجاد درز جدايي بين مصالح پركننده تعميري در دو طرف درز است. سپس درون كانال به آرامي و بصورت ثقلي توسط مخلوطي شامل يك سهم اپوكسي و سه سهم ماسه سيليسي خشك، پر مي شود. پس از سخت شدن اين مخلوط، سطح آن با آب شسته شده و با استفاده از كاغذ سنباده مسطح مي گردد، كه در اين حالت سطح فوقاتي نوار جدا ساز نيز ساييده مي شود. مي توان از تسمه جداساز استفاده نكرد و پس از گرفتن ملات تعميري، به كمك اره شياري در امتداد درز ايجاد نمود. در هر حالت، بطريق مطمئني بايد درز اجرايي يا انقباضي را حفظ نمود چراكه در اثر تغيير شكل هاي حرارتي، امكان وقوع ترك در سطح ناحيه تعمير شده و يا جدا شدن ملات تعمير از لبه ها وجود داشته كه اين فرآيند موجب تخريب تعمير مي گردد. اگر عامل پكيدگي بتن، انبساط دروني ناشي از وجود چرت يا واكنش هاي قليايي سنگدانه ها باشد، در هنگام تعمير بايد مطالعات و آزمايشات بيشتري انجام شود و در اين حالت فقط پر كردن محل پكيدگي درمان قطعي نخواهد بود. به منظور جلوگيري از واكنش هاي مخرب بيشتر سنگدانه هاي باقيمانده بايد كاملاً از محل پكيدگي تميز گردند. باقي عمليات مشابه حالت هاي قبلي است. در ضمن مشاهدات و بررسي هاي بيشتر جهت اطمينان از هماهنگي رنگ ناحيه مرمت شده با ساير نواحي بايد صورت گيرد.

عملكرد برخي از مصالح تعميري در مرمت سازه هاي بتني

عملكرد مواد و مصالح تعميري در سازه هاي بتني و بتني مسلح به عوامل گوناگوني بستگي دارد. از مهمترين اين عوامل شرايط محيطي كه سازه در آن قرارداد و بارهاي وارده بر سازه را مي توان نام برد. همچنين عملكرد مواد و مصالح در شرايط محيطي مشابه در انتخاب نوع مواد بسيار موثر است. به هرحال با انتخاب مصالح مناسب تعميري در صورتيكه آماده سازي بتن بستر و شيوه اجراي تعمير بطور مناسب صورت نپذيرد، تعمير موفقي حاصل نخواهد شد. كارهاي تعميراتي بسياري در سطح جهان و در كشور بر روي سازه هاي بتني صورت گرفته است كه در مواردي تعميرات ناموفق نيز گزارش شده است. بررسي عملكرد نامناسب يك سيستم تعمير نشان داده است كه عدم شناخت نوع خرابي و ميزان گسترش آن منجر به تعميري ناموفق گشته است. همچنين عدم اطلاع از عملكرد مواد و مصالح بر پايه سيماني يا پليمري و يا تلفيقي از اين دو ماده در شرايط محيطي مختلف گاه سبب خرابي مواد و مصالح تعميري در زماني نسبتا كوتاه گشته است . كارهاي تعميراتي بر روي سازه هاي بتني عمدتا در جنوب كشور و در سواحل و بنادر حاشيه خليج فارس انجام شده است . اين منطقه بعلت قرارگيري در يك محيط دريايي و وجود يونهاي كلريد و دما و رطوبت، محيطي بسيار خورنده براي سازه هاي بتني مسلح بوده و خوردگي آرماتور و خرابي بتن در ابعاد گسترده اي اتفاق افتاده است. در كار تعميراتي حوضچه هاي تصفيه خانه در يكي از بنادر جنوبي كشور كه بعلت خوردگي هاي توام سولفاتي و كلريدي آسيب ديدگي گسترده اي در اغلب ديوارها و كف بوقوع پيوسته بود از بتن سيمان پرتلندي توام با ماده پليمري SBR (لاتكس استايدين بوتادين) استفاده گرديد. كاربرد اين ماده در ملات و بتن تعميراتي ممكن است سبب كاهش جزئي مقاومت و مدول الاستيسيته گردد .ليكن افزايش ظرفيت كرنش كششي و شكل پذيري بتن، كاهش جمع شدگي و به ويژه كاهش قابل ملاحظه نفوذ پذيري در مقابل  نفوذ يونهاي مخرب از مزاياي كاربرد اين ماده بعنوان يك ماده تعميراتي است. با توجه به نزديكي خواص مكانيكي اين ماده تعميراتي با خواص بتن بستر و نيز كاهش جمع شدگي و نيز كاهش نفوذ پذيري اين بتن عملكرد اين ماده در محيط فوق مناسب بوده است. البته برداشت بتن معيوب و آماده سازي آرماتور و بتن بستر و شيوه اجرايي صحيح انتخاب شده اين عملكرد را تكميل نموده است. در كار تعميراتي گسترده ديگري كه در اسكله ها و ساختمان هاي بندريي در جنوب كشور انجام گرديد از مواد تعميراتي آماده با ماده سيماني و الياف استفاده گرديد. خواص ملات هاي آماده شده از اين ماده نشان دهنده كيفيت مناسب و خواص مكانيكي و مقاومتي بالاي آن داشت. اين ماده در كشورهاي ديگر نيز در كارهاي تعميراتي مصرف شده و عملكرد قابل قبولي را نشان داده بود. در اين كار تعميراتي ارزيابي وضعيت موجود و تشخيص نوع خرابي و گستردگي آن با استفاده از تكنيك هاي جديد غير مخرب و نمونه گيري و آزمايش در بار اول تعميرات با دقت و به ميزان لازم صورت نپذيرفت و كار تعميرات با ماده آماده جديد صورت پذيرفت. چند سال بعد از تعمير خرابي ها مجددا بصورت ورآمدگي بتن و ترك و ادامه خوردگي در آرماتور بوقوع پيوست، هر چند كه عيب عمده اي در خود ملات تعميراتي مشاهده نگرديد. بررسي هاي بعدي نشان داد كه وجود يون هاي كلريد بيش از حد مجاز حتي تا پشت آرماتورهاي اصلي و نيز بروز پديده كربناتاسيون و وجود رطوبت ادامه فعاليت خوردگي را بهمراه داشته و عدم برداشت بتن نامناسب و داراي املاح بالا خرابي هاي بعدي را بدنبال داشته است. بررسي هاي بعدي نيز نشان داد كه اختلاف فاحش خواص مكانيكي ماده تعميراتي با بتن بستر و عدم انجام عمل آوري مناسب بويژه در روزهاي اوليه و بعضا جمع شدگي بيش از حد، مواردي از جدايي دو لايه را نيز به همراه داشته است . در كار تعميراتي ديگري كه كف و ديوارها و پايه هاي اسكله هاي مجتمع بندري در جنوب كشور بعلت خوردگي و خرابي شديد مورد تعمير و مرمت قرار گرفت از سيمان پرتلند مخلوط با دوده سيليس و فوق روان كننده استفاده گرديد. آزمايشهاي قبلي بر روي ا?